In mijn blog de Decennium-challenge van 2 januari 2020 stelde ik een aantal vragen over het net geboren decennium, dat toen nog stralend in onschuld en met een open toekomst in haar wiegje lag. Eén van die vragen luidde: ‘Wordt het een decennium van verdeeldheid en drama op alle grote thema’s van de afgelopen jaren, óf gaan we elkaar vinden en gebeuren er dingen die niemand nu voor mogelijk houdt? Ik noemde daarbij ook de ‘onvoorziene geschenken’ die ‘de goden’ wellicht nog voor ons in petto hebben. Ik hoop, dat de ironie de lezer toen niet is ontgaan; de opvatting van de goden over geschenken is nu eenmaal anders dan de onze.
Het is nog wat te vroeg, om de vraag te beantwoorden wat voor decennium het gaat worden. Echter, wat betreft die onvoorziene geschenken van de goden, zijn we inmiddels – nog geen drie maanden verder – méér dan rijkelijk bedeeld. Het coronavirus dat onverwacht uit het ‘niets’ over ons is uitgeworpen, heeft een ontwikkeling ontketent, die niemand heeft voorzien en niemand zich heeft kunnen voorstellen. In haar overlevingsdrang verspreidt het zich razendsnel en genadeloos over de aarde, maakt onschuldige slachtoffers, creëert paniek en ontwricht de samenleving. Alles wat in ons dagelijkse leven als ‘gewoon’ werd beschouwd, heeft opeens zijn vanzelfsprekendheid verloren. Veel van wat belangrijk voor ons is, wordt in het licht van de pandemie – in ieder geval voor ‘even’ – niet meer toegankelijk of zelfs betekenisloos. Ik hoef geen voorbeelden te geven; deze zijn voor iedereen evident.
Wat er ook gaat gebeuren, het virus gaat ons leven veranderen. En dan gaat het niet slechts over veranderingen binnen de mondiale gezondheidszorg, al heeft de medische kant van de virusbestrijding op dit moment duidelijk de hoogste prioriteit. Dat gaat ook over veranderingen die ontstaan door veel andere ontwikkelingen die – al dan niet bewust – slim op de rug van het virus meeliften en in de ontstane chaos ruimte krijgen voor hun verborgen positiespel. Dat geldt zeker voor: geo-politieke veranderingen, financieel-economische veranderingen, sociaal-culturele veranderingen en persoonlijk-spirituele veranderingen. En die veranderingen gaan vanwege de psychische dispositie van de mondiale samenleving vliegensvlug en bijna ongemerkt. De uitkomsten kunnen alle kanten opgaan. Let the dust settle en we kunnen de nieuwe balans gaan opmaken. Je houdt je hart vast.
Die veranderingen krijgen ruimte, omdat de chaos die is ontstaan mondiaal een ongekende openheid voor vergeten dromen en nieuwe mogelijkheden creëert. Het genereert een ontvankelijkheid, waarin de menselijke geest, onder druk van de bedreigde stabiliteit, opgejaagd zijn toevlucht zoekt. Dat is op zich natuurlijk, maar ook verontrustend en er loert een gevaar. Een ‘overflow’ aan openheid en ontvankelijkheid ontketent vaak een woeste mentale storm in de hoofden en harten van mensen die de onderlinge verhoudingen – zacht gezegd – niet altijd ten goede komen. We moeten oppassen dat er geen sfeer ontstaat, waarin niet-humane machten ongemerkt ruimte gaan veroveren voor veranderingen waar het mens-zijn niet bij gebaat is, alle goede bedoelingen ten spijt. Op eigentijdse Orwelliaanse tonelen zit de mensheid niet te wachten, maar de dreiging is groot.
Er zijn ook mensen die denken, dat we over een paar maanden ons oude leventje toch weer gewoon kunnen oppakken. Het vraagt veel geloof, om daar op te blijven hopen. ‘The country wants to go back to work ‘ zegt Trump. Hoe begrijpelijk ook, gezien het immense belang van een goed draaiende economie, op heel korte termijn is dat in het licht van de ontwikkelingen niet erg waarschijnlijk. Een totale reset in denken en doen, lijkt eerder voor de hand te liggen. Veel van de bestaande maatschappelijke- en persoonlijke levenspatronen schreeuwen per direct om aanpassingen binnen de nieuwe werkelijkheid waarin veel heilige huisjes op hun fundamenten schudden en geen geborgenheid meer bieden.
Die aanpassingen vormen ook de elementen die een rol gaan spelen bij de opbouw van het post-corona-tijdperk. De knop zal om moeten; bij iedereen, of we nu willen of niet. Dat leidt – meer dan ons lief is – in de nabije toekomst tot een leven vol avontuur en spanningsvolle situaties. Het leidt echter ook tot kansen en uitdagingen, die we – met gevoel voor momentum – nu zeker niet moeten verkwanselen. In de crisis ligt voor iedereen de uitnodiging tot een diepe spirituele bezinning op de vraag: welke oude én nieuwe programma’s we als mens – na de reset – willen opstarten?
OBSERVATIONS 
Prachtig, dit beeld van Sigurd en Fafnir – heb het even opgezocht, eerlijk gezegd.
Natuurlijk kan en wil ik dit betoog graag volgen èn onderschrijven.
Maar, ik proef er ook een oproep in, of, nog sterker: bijna een ‘categorisch imperatief’.
En daar bekruipt me de twijfel. Zal dit door velen ook zo beleefd worden? Komt het momentum er echt?
Ha Theo, het is niet meer dan een stille ‘call’ die hopelijk gehoor vindt; maar ik maak mij daarover geen illusies, zelfs niet bij mijzelf (al die ik natuurlijk wel mijn best (;-)
Zoals we al dachten worden het roaring twenties maar helaas met een negatievere connotatie dan in de vorige eeuw.
Het begin is in ieder geval heftig
Hi Menno, interessante uiteenzetting.
Wat mij in het kader van de huidige crisis voor ogen staat is dat dit er al lange tijd aan zat te komen, ook al wilden we daar als collectief het liefst van wegkijken. Dat “het coronavirus onverwacht uit het ‘niets’ over ons is uitgeworpen” zal door velen zo ervaren worden, maar is natuurlijk door een kleine groep al lang aangekondigd. Diegenen die wat kritischer kijken naar de wijze waarop wij met elkaar en met de aarde omgaan, wijzen al jaren op het risico dat verscholen zit in onze manier van consumeren.
In die zin is Corona ook niet het eerste virus dat op ons afkomt. Varkenspest, Vogelpest, Q-koorts, BSE, Sars en Ebola zijn voorbeelden van virussen die in de afgelopen decennia op ons af en over ons heen zijn gekomen. Zelfs de Spaanse griep vindt zijn oorsprong in ‘onze varkens en/of kippen’. Het wordt de hoogste tijd dat we de hand in eigen boezem steken. Van “een geschenk van de goden” is hier mijns inziens dan ook geen sprake, het voelt meer als “een sigaar uit eigen doos”, zij het geen lekkere. Maar ik heb er ook geen moeite mee om dit toe te schrijven aan het “verdedigingsmechanisme” van Moeder Aarde.
Laat onverlet dat de impact momenteel enorm is en van voldoende substantie lijkt om daadwerkelijk een aanleiding te vormen voor een totale reset. Jij bent daar in jouw laatste alinea optimistisch over en ik hoop van harte dat je gelijk krijgt. Ik moet onwillekeurig denken aan de veel gehoorde slogan “resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst”, maar ben bang dat ons lerend vermogen zeer beperkt was en – naar ik vrees – nog steeds is.
Ogenschijnlijk is onze consumptiebehoefte onverzadigbaar en in ieder geval beter ontwikkeld dan ons (collectieve) geheugen. Ik vrees en betreur dan ook dat er van een totale reset weinig terecht gaat komen. Maar het scheelt al als er op kleine schaal sprake zal zijn van een aanpassing van denk- en leefwijze.
Ik hoop dan ook dat deze observatie van jou véél gelezen gaat worden en mensen aan het denken gaat zetten.
Ha Erik,
Dank voor je uitgebreide reactie. Ik snap je twijfel over het lerend vermogen van de mens(heid). Aan de andere kant loopt de diepgang van het leerproces vaak evenredig met de heftigheid van de strijd en de zwaarte van de offers die worden gebracht. Ik ben redelijk positief over de ommekeer in het denken (bewustzijn) en doen, omdat de impact van wat ons nu mondiaal overkomt heel groot is en alles in zijn voegen zal laten schudden.
Hoe lang die ommekeer zal duren is wel een puntje. Ik herinner mij een verhaal van Dostojewski over een man die beloofde dat als hem de doodstraf zou ontgaan, hij nooit meer alcohol zou drinken. Hem werd gratie verleend. Niet lang daarna overleed hij tengevolge van overmatig drankgebruik.