Nu ik in de aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen op de vele tv- en internetkanalen regelmatig het nieuws uit Amerika volg, krijg ik steeds vaker de indruk, dat ik niet naar de werkelijke wereld zit te kijken, maar naar een nieuwe episode van de Netflix-serie Gotham. Dat heeft absoluut een vermakelijke kant, maar het brengt me ook in een stemming van bezorgdheid en waakzaamheid. Er gebeuren op die zenders de meest vreemde dingen en je moet echt oppassen, dat je in de dramatiek van dit soms bizarre, maar tegelijk meeslepende politieke verkiezingstheater niet op een onnadenkend moment wordt ‘gegrepen’ door het ‘verhaal’ van één van haar politieke helden, want je wordt onherroepelijk meegezogen in het abyss. Keep your distance! is ook bij deze politieke gebeurtenis beslist het devies, zeker voor buitenstaanders. De kans om ten prooi te vallen aan het agressieve polarisatie-virus dat heel Amerika in zijn ban lijkt te hebben, ligt levensgroot op de loer.
Voor wie die serie Gotham niet kent, deze speelt zich af in de fictieve stad, Gotham City, waar de bekende stripheld Batman leefde in een eenzame strijd tegen het kwaad. Kenmerkend voor de stad Gotham was, dat deze constant op de grens van chaos verkeerde. Het was een stad waar invloedrijke rivaliserende families en bendes van oudsher om de macht vochten en criminelen en psychopaten het hoofdzakelijk voor het zeggen hadden; een stad waarin de politiek en het openbare leven beheerst werden door machtspel, corruptie, waanzin en geweld; een stad ook waar de verdeelde bevolking verstrikt was geraakt in een onontwarbare kluw van oppervlakkige meningen, halve waarheden, valse beloften, bekrompen visies, zelfbedrog en sociaal-economische ellende. Een wereld zonder hoop, zonder uitweg, waar het feitelijk draaide om macht en overleven; een stad waar alleen een bovenmenselijke superheld als Batman nog iets van licht, waarheid en rechtvaardigheid zou brengen.
De naam Gotham is overigens niet verzonnen en heel gepast. Deze naam komt van origine uit Engeland. Het betreft daar een dorpje waar de bewoners ooit massaal een besmettelijke ‘madness’ veinsden, om te voorkomen dat er een Royal Highway door het dorp aangelegd zou worden. Die vindingrijke aanpak werkte met succes, want niemand van de koninklijke plannenmakers en gezaghebbers wilde besmet raken met de ‘madness’ van Gotham’s bewoners. Kortom, de weg werd verlegd. In tegenstelling tot dit geveinsde gedrag is in het nieuwe Gotham, het Amerika van vandaag, het uitzonderlijke gedrag van veel Amerikanen naar alle waarschijnlijkheid niet geveinsd, maar echt, hoe vreemd ook. En besmettelijk is het zeker.
De naam Gotham werd in de geschiedenis overigens al om meerdere redenen in verband gebracht met New York City, onder andere vanwege de sfeer van de fictieve stad. De auteur van Batman, Dennis O’Neil omschreef die sfeer ooit als volgt: Batman’s Gotham City is Manhattan below Fourteenth Street at eleven minutes past midnight on the coldest night in November. Daar wil je dus niet zijn. Bovendien is Gotham sinds de 19e eeuw ook een bijnaam van New York City. Dit dan weer in verband met de vindingrijkheid van haar bewoners, die vergelijkbaar zou zijn met die van de bewoners van het Engelse Gotham. Nu de geest van Gotham zich over het gehele Amerikaanse continent lijkt te hebben verspreid, leeft er hopelijk in het geGothamiseerde Amerika nog steeds iets van die vindingrijkheid. Deze is namelijk hard nodig om de ramkoers die het land thans zowel op geopolitiek-, financieel-, economisch- en sociaal gebied heeft ingezet, nog enigszins in goede banen te leiden, want een superheld als Batman gaat anno 2020 waarschijnlijk niet meer als redder op het toneel verschijnen.
Wat valt de aandachtige observator ‘op gepaste afstand’ nu op aan die verkiezingsstrijd op TV? Wat zichtbaar wordt, is de soms bewonderenswaardig scherpzinnige, doortastende en sluwe argumentatie aan beide kanten van het politieke spectrum. Aan slimheid ontbreekt het ze niet. Deze is echter aan beide zijden gedrenkt in visies en opvattingen over mens, wereld en politieke koers die onverenigbaar zijn. De dominante denkvorm is wederzijds het simpele, tweedimensionale, ideologisch gekleurde oppositie denken, dat de wereld direct in tweeën deelt en geen enkele ruimte laat voor de partijen om elkaar ook maar ergens op het speelveld voor een goed gesprek te ontmoeten. Zonder dat er ook maar één seconde naar elkaar geluisterd wordt, wordt er van alles aan wetgeving, leiderschap, wereldbeschouwing en ethiek uit de kast gehaald om hoe dan ook het politieke gelijk te behalen. De vileine brutaliteit en botte grofheid waarmee dit vaak en publique gebeurt, is zelfs voor een ruimdenkend mens, ronduit schokkend. En naarmate de verkiezingsstrijd voortduurt zetten de politieke pronkvogels – samen met hun loyale en ogenschijnlijk hersenloze volgelingen – hun veren steeds verder op, wat leidt tot een ongekend bonte en bombastische theatervoorstelling, waar zelfs de Netflix serie Gotham met al zijn freaks nog een puntje aan kan zuigen.
De ruimte waaraan het tussen de partijen in de loop van de verkiezingsstrijd steeds meer ontbreekt, is die van de dialoog. Empatisch vermogen, vrijheid van denken en een levende, helende creativiteit waarin de partijpolitiek vergeten wordt in het aangezicht van de humane vraagstukken waar in gezamenlijkheid aan gewerkt zou moeten worden, zijn bij de machtige spelbepalers niet of nauwelijks zichtbaar, behalve als oorlogsretoriek en borstklopperij.
Kijkend naar de verkiezingsstrijd in het herleefde Gotham gaat het mij daarom allang niet meer om de bekende keuzes: Republican or Democrat, Trump or Biden, Good or Bad, Gloom or Glory, Rise or Fall. Het gaat mij om de verdieping van het inzicht, dat dit alles splijtende, verdeeldheid brengende, binaire denken voor altijd ver uit onze buurt gehouden moet worden en er nooit aan mag worden toegegeven. Stop the Gothamization van de wereld.
OBSERVATIONS 
Vakantie goed besteed jochie!