De wijze Jedi-master Yoda uit de Star Wars Saga
Veel doelen die mensen in het leven stellen, worden nooit gehaald. De redenen kennen we wel: het doel was te hoog gegrepen, de planning was te ambitieus, het ontbrak aan samenwerking, het geld was op en ga zo maar door. We kunnen blijkbaar goed met die verklaringen leven. Echter, bij nadere beschouwing blijken dit meestal toch niet de echte redenen van het falen te zijn. Het zijn slechts de symptomen van een dieper gelegen oorzaak die doorgaans onbesproken blijft.
Mijn eenvoudige hypothese is, dat veel doelen niet gehaald worden, omdat men er diep van binnen niet in gelooft. De innerlijke wil om die doelen te bereiken is niet sterk genoeg. Daardoor ontbreekt de kracht om er echt voor te gaan. Vaak komt dit, omdat er simpelweg geen interesse is. Men heeft geen binding met het doel. Men werkt wel mee, maar alleen voor de vorm, bijvoorbeeld omdat iemand anders dat verwacht, de partner of de baas.
Een andere oorzaak is het gebrek aan zelfvertrouwen. In dat geval wil men het doel wel bereiken, maar wordt men in het streven belemmerd door de eigen onzekerheid. Beide oorzaken, het gebrek aan interesse en het gebrek aan zelfvertrouwen liggen gevoelig en zijn geen gemakkelijke gespreksonderwerpen. Ze worden dan ook meestal goed gecamoufleerd en weggemoffeld onder een masker van loyaliteit, inzet en zelfs geveinsde frustratie als de doelstellingen weer eens niet gehaald zijn.
Een klassieke illustratie en metafoor voor mijn hypothese is te vinden in de science fiction-film Star Wars, Episode 5: ‘The Empire Strikes Back’. Een vermakelijke fantasiefilm waarin soms dingen gebeuren die aanzetten tot denken. Zo ook de scene waarin de nog jonge Luke Skywalker door de wijze Jedi-master Yoda wordt getraind hoe deze de ‘force’ moet gebruiken.
De ‘force’ is binnen het Star Wars universum de scheppende energie en kracht die in alles aanwezig is, alles verbindt en de bron is van alle groei. Enkele wezens in de Star Wars wereld bezitten de ‘force’ in meer dan normale mate. Dat verschaft hen het vermogen tot buitengewone vaardigheden, zoals bijvoorbeeld het vermogen om met denkkracht voorwerpen te verplaatsen (telekinese).
Luke Skywalker is begenadigd met de ‘force’, maar heeft deze nog niet onder de knie. Als master Yoda tijdens een training aan Luke vraagt de ‘force’ te gebruiken om een gestrand ruimteschip te verplaatsen, begint Luke te twijfelen. Het verplaatsen van kleine stenen lukt hem wel, maar een ruimteschip is voor Luke van een andere orde. Yoda heeft dat door en zegt dat Luke anders moet gaan denken. Bij de ‘force’ gelden andere wetten: “you must unlearn what you have learned”. Hierop antwoord Luke meer uit beleefdheid dan uit overtuiging: “Allright, I’ll give it a try”. In reactie hierop spreekt master Yoda hem streng toe met de onsterfelijke woorden : “No!! Try not. Do! Or do not. There is no try”.
Heerlijke onzin natuurlijk, maar op de een of andere manier blijven die woorden van Yoda toch bij mij plakken en door mijn hoofd spelen. Wat bedoelt hij met: “There is no try? Natuurlijk bestaat er zoiets als ‘proberen’ in de zin van pogen, trachten, beproeven, toetsen. We doen in het leven niets anders. Bij de meeste dingen die we ondernemen is er geen enkele zekerheid over de afloop. Er blijft dus niets anders over dan het te proberen.
Yoda bedoelt iets anders. Het gaat hem om de innerlijke overtuiging, waarmee iets wordt gedaan, om de wil, de intentionele kracht, het commitment. De opmerking van Luke “Allright, I’ll give it a try” wijst niet op overtuiging, maar drukt onzekerheid uit. Luke probeert het wel, maar niet omdat hij er in gelooft. Die twijfel blokkeert zijn zelfvertrouwen en verzwakt hem. Waar het geloof ontbreekt, moet je er, volgens Yoda, niet eens aan te beginnen. “Do. Or do not. There is no try”.
In onze wereld gaat het meestal niet om het telekinetisch verplaatsen van ruimteschepen, maar er liggen, dunkt mij, een aantal flinke uitdagingen. Ik ben er van overtuigd, dat als we de moed kunnen opbrengen met hart en ziel voor die uitdagingen te gaan, dat we ook in onze wereld over méér ‘force’ blijken te beschikken, dan we nu geneigd zijn te denken. Wellicht dat we ons daar op moeten richten en onze tijd niet langer moeten verkwanselen aan doelen van anderen waar we van binnen geen enkel gevoel bij hebben.
Zie hier het fragment (43 sec):
OBSERVATIONS 
Beste Menno,
Ergens lijkt de thematiek die je in dit blog beschrijft precies de tegenhanger te zijn van datgene wat ik in een ander blog: ” De ontmaskering”, las.
Daar ging het om verstarring, de onwrikbaarheid van een geloof, om één verhaal, een zorgvuldig opgebouwd wereldbeeld wat geen ruimte meer biedt aan andere verhalen, andere interpretaties.
In dit blog lijkt juist het gebrek aan geloof in, en het gebrek aan “committent” aan een verhaal of een interpretatie de “angel” te zijn.
Het geeft me zeker stof tot nadenken. De kunst is om een gulden middenweg te vinden.
Dank voor je blogs. Ik lees ze met veel plezier!
Groeten,
Ik lees je blog nu pas, en het is al weer maanden geleden dat ik The Force Awakens zag! Maar inderdaad: er zit zeker een kern van waarheid in het overtuigd doen en dan uiteindelijk je doelen behalen. Ik geloof dat succes een kwestie van hard werken is. Werken aan datgene wat werkelijk je passie is. Soms is die passie onduidelijk. Het is dan zaak eerst uit te vinden waar je helemaal voor gaat. Pas dan kun je effectief The Force inzetten :))