Heath Ledger als Tony in ‘The Imaginarium of Dr Parnassus’ (by Terry Gilliam)
In het begin van de film ‘The Imaginarium of Dr Parnassus’ vindt tussen twee spelers een korte dialoog plaats, waarin iets opmerkelijks gezegd wordt over verschillende wijzen waarop mensen naar de werkelijkheid kunnen kijken: het geografische-, het sociale- en het narratieve perspectief. Dit onderscheid werpt in al zijn eenvoud vooral een verhelderend licht op het vaak moeilijk te begrijpen narratieve perspectief waarin de wereld zich in de vorm van verhalen ontsluit. De dialoog gaat als volgt:
“Where the hell are we?” vraagt Tony (Heath Ledger) zich af, nadat hij gedesoriënteerd bijkomt van een afschuwelijke avontuur waarbij hij het bewustzijn verloor en van een gewisse dood werd gered door medewerkers van Dr Parnassus. Het antwoord van één van zijn redders, de kleine Percy (Verne Troyer, bekend als Mini-Me uit de Austin Powers films), is: “Geographically speaking, in the Northern Hemisphere. Socially, on the margins. And narratively, with some way to go”. Een opmerkelijk antwoord, dat de vraag van Tony ongevraagd vanuit meerdere perspectieven belicht.
Bij het geografische en het sociale perspectief begrijpen we eigenlijk direct wat ermee bedoeld wordt, ook al zijn de inhoudelijke antwoorden van Percy nogal vaag. Het geografische perspectief geeft iemand een plek binnen de feitelijke ruimte; het zegt iets over ‘waar iemand is’ in ruimtelijke zin. Het sociale perspectief geeft iemand een plek binnen de klassen en ordeningen van de maatschappij; het zegt iets over ‘waar iemand staat’ binnen de samenleving. Bij het narratieve perspectief is de duiding van het antwoord lastiger. Het is een vrij ongebruikelijk perspectief en zal veel mensen in eerste instantie weinig zeggen. Welk ‘waar?’ wordt hier bedoeld?
Het antwoord op die vraag is op zich niet zo ingewikkeld. Wat bedoeld wordt, is niet een plek binnen de ruimte of binnen de samenleving, maar een plek binnen de tijd. Daarbij gaat het niet om de kloktijd, maar, in algemene zin, om de tijd die door mensen wordt beleefd als het continuüm van verleden, heden en toekomst waarin en waarmee zij leven. Het zegt iets over ‘waar iemand zich bevindt’ in een bepaalde ontwikkeling van gebeurtenissen die zich in de loop van de tijd in iemands leven heeft voorgedaan en die zich tot in de toekomst zal uitstrekken. Niet zonder reden wordt in de ondertiteling ‘narratively‘ vertaalt met ‘naar omstandigheden‘. De bovengenoemde vraag ”where the hell are we?’” richt zich daarbij op de huidige omstandigheden binnen dat continuüm. Percy vertelt Tony waar deze zich nu bevindt binnen het avontuur waarin hij eens verwikkeld is geraakt en waarmee hij in de toekomst verder te maken zal krijgen.
Het antwoord van Percy: “with some way to go” (in de ondertiteling: ‘onderweg’) geeft aan dat het avontuur van Tony zeker nog niet ten einde is. Integendeel. Volgens Percy die meer zicht op het leven van Tony heeft, dan Tony zelf, staat deze nog heel wat te wachten. De tragiek van het leven zorgde er voor, dat dit méér dan waar werd, omdat zijn vertolker, Heath Ledger, tijdens de opnamen van de film onverwacht kwam te overlijden. De opnamen hebben daardoor lange tijd stil gelegen, maar werden uiteindelijk na het vinden van een oplossing hervat. Voor de rest van de film kreeg Tony zelfs drie vertolkers: Johnny Depp, Jude Law en Colin Farrell. In het Imaginarium of Dr Parnassus is nu eenmaal alles mogelijk.
Zie hier de korte dialoog tussen Tony (Heath Ledger) en Percy (1 min 23):
OBSERVATIONS 