De kunst van het vertellen (6): Jim Collins

Jim Collins spreekt over ‘the right people’ voor uw organisatie.

‘Nothing great ever happens, unless it is fueled by passion’, stelt Jim Collins, auteur van de uit 2001 stammende bestseller ‘Good to Great’ waarin hij de karakteristieken van uitzonderlijk succesvolle ondernemingen heeft onderzocht. In het bijgevoegde fragment gaat hij inhoudelijk in op zes doorslaggevende eigenschappen van medewerkers die hij binnen deze bijzondere bedrijven heeft aangetroffen. Eigenschappen die het echte verschil maken, maar waar veel hedendaagse organisaties nog steeds aan voorbij gaan en niets mee doen. In het fragment houdt Collins, inmiddels 15 jaar na zijn vernieuwende onderzoek, veel publieke en private organisaties nog steeds een glasheldere spiegel voor.

Collins doet dat op de hem typerende wijze: alles wat hij zegt is objectief, feitelijk goed onderbouwd en integer. Daardoor ga je met hem mee in zijn verhaal; hij geeft het gevoel van een betrouwbare gids die je brengt naar de dingen waar het om gaat. Hij stelt de dingen echter wel scherp en brengt ze met moedige passie die zijn uitspraken indringend, maar ook confronterend maken. Dat zorgt er voor, dat hij veel mensen toch wat beduusd achterlaat door hetgeen ze net onverwacht in de voorgehouden spiegel te zien hebben gekregen.

Het is duidelijk, dat Collins de lat heel hoog legt voor organisaties die er wel eens over dromen ‘great’ te willen worden. Hij vertelt met een meedogenloze logica aan de kijker waar het dan om draait, wijst daarbij op de doorslaggevende keuzes die er liggen en op de consequenties als die keuzes niet gemaakt worden. Tenslotte legt hij de verantwoordelijkheid voor al die keuzes ‘opnieuw’ bij de kijker neer. Het zijn niet de anderen die het moeten doen, wij zijn het zelf. En dat alles met een helderheid en vanzelfsprekendheid waar weinig op af te dingen valt.

De zes eigenschappen van medewerkers die nodig zijn om een organisatie ‘great’ te maken, worden in het fragment achtereenvolgend kernachtig doorlopen. Feitelijk omvatten die eigenschappen alles waar het bij personeelontwikkeling in essentie om draait. Het verhaal van Collins staat echter haaks op de dominante instrumentele aanpak die zich vooral richt op het veranderen van mensen om ze de juiste kernwaarden en eigenschappen bij te brengen. Dat werkt niet volgens Collins. ‘You can’t install new core values in people’. Waar het om gaat, is niet het veranderen, maar het vinden van mensen die deze waarden en eigenschappen al in zich dragen (eigenschap 1). Slechts daarmee kan zich een nieuwe cultuur vormen waar vanuit de gewenste waarden direct intrinsiek ondersteund worden.

Na deze eerste basale eigenschap van ‘the right people’ behandelt Collins de andere eigenschappen: het verschil tussen het hebben van een ‘job’ en het hebben van ‘responsibilities’ (eigenschap 2) , het verschil tussen ‘trying’ en ‘do what you say’ (eigenschap 3), het verschil tussen ‘managing people’ en ‘people that are selfmanaged’ (eigenschap 4), het belang van ‘passion’, de  motor waarop alles drijft (eigenschap 5) en tenslotte de ‘maturity’ om de verantwoordelijkheid  niet alleen te dragen als er successen te vieren zijn, maar vooral als dingen fout lopen (eigenschap 6). Het is mooi om te zien hoe Collins als storyteller de kijker door zijn verhaal loodst en voelbaar laat zien dat er, voor wie echt iets van zijn bedrijf wil maken, eigenlijk geen andere keuze is dan met deze zes eigenschappen aan de slag te gaan.

Hoe realistisch is het wat Jim Collins zegt in deze tijd?  Daar kunnen we weer jaren over debatteren. Laten we onze intuïtie volgen en hem eens het voordeel van de twijfel geven. Ik stel voor, dat we de komende week alle boeken over personeelsontwikkeling opzij leggen, alle personeelstrainingen aflassen en eens niets anders doen, dan met elkaar nadenken en reflecteren over het verhaal dat Collins ons in het korte fragment te vertellen heeft. Ik verneem graag wat dat heeft opgeleverd.

Zie hier het fragment (3.28 min):