What’re you 15 years old?

                                      Don Draper en Rachel Menken in de serie Mad Men.

– MAD MEN OBSERVATIE 2 –

Soms spelen zich dingen in ons ‘geheime’ leven af die zo heftig zijn, dat we er geen raad mee weten. We proberen er niet aan te denken, willen het vergeten en verdringen het naar de achtergrond. Daar ligt zo’n onverwerkt ‘ding’ soms jaren lang stil te wachten in een verborgen hoekje van onze innerlijke wereld, alsof het niet bestaat. Het kan echter door een kleine aanleiding opeens weer worden gewekt en dan soms zo ‘heet’ worden, dat we het niet meer in ons innerlijk kunnen verdragen. In die crisis zoeken we een vluchtweg naar buiten. We hebben ruimte nodig en zoeken die meestal bij anderen. Als dat gebeurt, treedt ook het ‘ding’ als een onbekende en gevaarlijke indringer binnen in de privé- en publieke werelden die met anderen worden gedeeld; meestal met veel onvoorziene en ongewenste gevolgen. In aflevering 12 van seizoen 1 van Mad Men doet zich een situatie voor die dit goed illustreert. Het vindt plaats tijdens een ontmoeting tussen de hoofdpersoon van de serie Don Draper, partner bij het reclamebureau Sterling Cooper, en Rachel Menken, de eigenaresse van Menken’s Department Store, waarmee Don op dat moment een affaire heeft. In het fragment wordt Rachel zich bewust van de ‘indringer’ en handelt naar haar aard.

Eerst iets over die affaire. Waarom is Don daar aan begonnen? Het ontbrak hem ogenschijnlijk aan niets. Don is gehuwd, heeft een adembenemend mooie vrouw (Betty), twee jonge kinderen, is ‘good looking’, getalenteerd, charmant, bemiddeld en is partner en ‘creative director’ bij een gerenommeerd reclamebureau. Het gaat hem voor de wind, zowel zakelijk als privé. Hij is een voorbeeld van de succesvolle pragmatische opportunist die impulsief vaart op het kompas van zijn ambitie. Bovendien, een niet onbelangrijk detail, hij heeft al naast zijn huwelijk een geheime affaire met een andere vrouw. En toch, ondanks alles, blijkt dit voor de begenadigde Don niet voldoende te zijn als hij de aantrekkelijke en intelligente Rachel Menken ontmoet. Wat trekt hem in haar aan?

Ze hebben elkaar leren kennen nadat Rachel’s bedrijf klant geworden is bij Sterling Cooper. Aanvankelijk boterde het niet zo tussen de twee, omdat Rachel zich als klant niet laat betuttelen en haar eigen visie op zaken heeft. Dat is Don niet gewend van vrouwen; het verwart hem en maakt hem innerlijk kwaad. Rachel is zelfstandig, zakelijk, doorziet veel en is niet in te palmen. Die kracht en onbereikbaarheid triggert de alphaman Don en hij begint belangstelling voor haar te krijgen. Die interesse is wederzijds, maar om geheel andere redenen. Rachel hunkert naar de intimiteit van een relatie die er door het vele werk in het bedrijf steeds maar bij inschiet. En Don oogt als een goede partij. Ze verneemt echter dat Don gehuwd is, wil geen spelbreker zijn en haakt af. Als Don Rachel na enige tijd toch weer ontmoet en zegt voor haar te gaan, geeft ze zich uiteindelijk over aan haar verlangen.

De affaire wordt echter al snel verstoord, doordat iets uit het ‘geheime’ leven van Don zich in hun relatie mengt. Het gaat om dingen die Don altijd verborgen heeft gehouden, maar hem blijven achtervolgen. Het betreft niet alleen zijn armoedige afkomst, maar ook zijn schandelijke desertie uit het leger tijdens de Korea-oorlog, waarbij hij om de oorlog te ontvluchten zijn ware identiteit (Dick Whitman) heeft ingewisseld voor die van een omgekomen en onherkenbaar verminkte soldaat: Don Draper. Die laffe identiteitsverwisseling zorgt op de achtergrond van zijn leven constant voor het latente gevaar ontdekt te worden en is een schrille wanklank in het verder zo blinkende levensverhaal van Don. Als het geheim bij toeval wordt ontdekt door een van zijn medewerkers die hem er mee chanteert, wordt Don overvallen door angst. Als dit bekend wordt, zal het een vernietigend effect op Don’s privé- en zakenleven hebben en hem zijn reputatie, baan en vrijheid kosten. De altijd zo zekere Don weet zich geen raad. In het bijgevoegde fragment zien we Don verward en verhit binnenvallen op het kantoor van Rachel.

Zonder uitleg dringt hij er bij Rachel op aan samen met hem een nieuw leven te beginnen, ver weg van New York. Ze kijkt wat beduusd. ‘Is’t this what you want?’ Eerst reageert Rachel nog vrolijk, omdat ze denkt dat Don een grapje maakt. Ze hebben er wel eens over gefantaseerd, maar ze kan en wil niet zomaar haar leven en bedrijf achter zich laten. Al snel merkt ze dat er iets vreemds aan de hand is. Don wil serieus alles wat hij heeft opgebouwd en waar hij verantwoordelijk voor is achter zich laten en zonder enige verklaring met haar vluchten. Ze kan er niet bij met haar verstand. Zo heeft zij zich de relatie niet voorgesteld. Opeens dringt het tot haar door hoe absurd Don’s voorstel eigenlijk is. En dan knapt er iets bij Rachel. Het is het kantelpunt in hun relatie.

Als Don op infantiele wijze toch blijft aandringen met haar een nieuw leven op te bouwen, zegt ze: ‘What’re you 15 years old?  Wat voor man is dit die zijn leven in de steek wil laten en niet wil vertellen waarom? Vol onbegrip zegt ze: ‘I am watching you talk, because I feel I don’t know you.’ Het bizarre gedrag van Don maakt haar misselijk. Ze voelt zich gebruikt en weigert verder deel uit te maken van Don’s leven en zijn geheime drama. ‘This was a cheap affair. You don’t want to run away with me, you just want to run away. You’re a coward’. Ze is er opeens helemaal klaar mee. ‘Please go now. En als hij treuzelt. ‘Get out’. Ze wijst de ‘indringer’ de deur.

Zie hier het fragment: