Verbeeld verlangen

‘The story of the weeping camel’ (Luigi Falorni, 2003)

In de film ‘The story of the weeping camel’ van de Italiaanse regisseur Luigi Falorni vertelt een veeboer uit Mongolië waarom kamelen in de eenzaamheid van de verlaten woestijn altijd over de zandvlakten naar de horizon lijken te turen; alsof ze ergens op wachten. De boer legt uit dat, volgens de overlevering, God de kameel ooit geschapen heeft met een prachtig gewei. Een gewei zo sierlijk dat het door veel andere dieren werd bewonderd. Op een dag wordt de kameel benaderd door een hert. Deze vraagt de kameel of hij het gewei mag lenen voor een feest. De kameel wil het eigenlijk niet afstaan, maar laat zich overhalen en stemt in vertrouwen toe. De volgende dag brengt het hert het gewei echter niet terug en ook de daarop volgende dagen niet. Sindsdien wachten, zo vertelt het verhaal, alle kamelen, tegen beter weten in, op het moment dat het hert toch nog aan de horizon zal verschijnen.

De verklaring voor het gedrag van de kamelen is natuurlijk fictie, maar niet helemaal. Er zijn losse feiten die met het fantasieverhaal overeenstemmen: het turen van de kamelen, de geweien van herten, het ontbreken van herten in de woestijn, etc. Dit zorgt er voor dat het verhaal geloofwaardiger wordt, omdat het door een aantal feiten wordt bevestigd. Bovendien raakt de verhaallijn direct je hart. Met een beetje inlevingsvermogen kan een mens zich het verdriet, het wachten en het verlangen van de kameel voorstellen. Zo’n emotionele reactie past binnen de logica van ons gevoel en is ook in die zin geloofwaardig, al is het fantasie. In het wachten van de kameel zien we het verlangen om weer ‘heel’ te worden; het verlangen om ons weer te herenigen met datgene wat bij ons hoort, maar onderweg in het leven zijn kwijtgeraakt. En als er één gevoel is, dat mensen onbewust op de achtergrond van hun drukke bestaan bezig houdt, dan is dát het wel.

Ik schrijf bewust ‘op de achtergrond’, want een voortdurend besef van wat we allemaal in ons leven verloren hebben en naar terugverlangen, zou ondraaglijk zijn. We dempen die gevoelens met dagelijkse bezigheden, met werk en amusement. Daarmee creëren we voor onszelf een rustige leefzone waarin een lichtheid heerst die de pijn van het verlies doet vergeten en het verlangen onder controle houdt.

Soms echter is het verlangen zo sterk dat het als kolkend water door de zelfbescherming heen breekt en ons leven ongevraagd op zijn kop zet. Vaak neemt het op die momenten destructieve vormen aan: geweld, woede, frustratie, depressie. Maar even vaak leidt het tot bezinning, reflectie, bevrijding en verbeelding. Als het verlangen eenmaal de verbeelding binnendringt, dan kunnen er bijzondere dingen gebeuren. Dan vindt het de scheppende ruimte om zich te laten zien in al haar intenties en dromen; in alles wat zou kúnnen zijn. Dan ontstaan soms schoonheid- en troost brengende scheppingen van ‘verbeeld verlangen’ die mensen nieuwe kracht geven en tijden doen veranderen.

De film ‘The story of the weeping camel’ is zo’n schepping. De film, die over een voorval in het dagelijkse bestaan van Mongoolse nomaden in de Gobi-woestijn gaat, verbeeldt op prachtige wijze een verlangen naar een verloren wereld waarin de tijd en de kennis nog bestaat om de dingen om ons heen de aandacht te geven die ze verdienen.

Het fragment gaat over een kameel uit de kleine kudde van de nomaden. Het dier is getraumatiseerd na een lange pijnlijke bevalling en wil haar jong niet zogen. De nomaden geven het voorval alle aandacht. Ze schrijven het jong niet af, maar doen er alles voor om het in leven te houden. Ze kennen een ritueel met een helende werking. Een snaarinstrument wordt op de rug van de kameel gebonden, zodanig dat de wind de snaren kan beroeren…

Zie hier het fragment: